Projekt
Wielki Zegar Astronomiczny Szkieletowy 2011-2014
Autorski, unikatowy projekt. Precyzyjne, drobiazgowe wykonanie. Wieloletnia, cierpliwa, konsekwentna, tytaniczna praca. Perfekcyjne połączenie ponadczasowej klasyki z nowoczesnymi precyzyjnymi mechanizmami, zaskakujące wyglądem i precyzją.
Warning: Undefined array key "btn_align" in /home/klient.dhosting.pl/lch/zegaryplonka.pl/public_html/wp-content/plugins/auxin-elements/includes/elementor/widgets/modern-button.php on line 1041
Astronomiczny
Warning: Undefined array key "icon_color" in /home/klient.dhosting.pl/lch/zegaryplonka.pl/public_html/wp-content/plugins/auxin-elements/includes/elementor/widgets/text.php on line 1662
Warning: Undefined array key "icon_bg_color" in /home/klient.dhosting.pl/lch/zegaryplonka.pl/public_html/wp-content/plugins/auxin-elements/includes/elementor/widgets/text.php on line 1663
9 lat pracy
Stworzenie Wielkiego Zegara Szkieletowego, zajęło 9 lat, z czego sam montaż obejmował
4 lata. Projekt finalnie został ukończony w 2014 roku.
Bezcenny. Wyjątkowy. Niepowtarzalny. Czas.
Upływa tak szybko, zabierając chwile, emocje, wspomnienia.
Bezcenne. Wyjątkowe. Niepowtarzalne.
Jak Wielki Zegar Astronomiczny Szkieletowy 2011-2014, dzięki któremu zaakcentujesz, jak ważny jest Twój czas.
Autorski, unikatowy projekt. Precyzyjne, drobiazgowe wykonanie.
Wieloletnia, cierpliwa, konsekwentna, tytaniczna praca. Perfekcyjne połączenie ponadczasowej klasyki z nowoczesnymi rozwiązaniami, zaskakujące możliwościami. Wielki Zegar Astronomiczny Szkieletowy
2011-2014, to arcydzieło.
Funkcje
Funkcje/wskazania
Zegar posiada funkcje/wskazania:
1. sekundnik
2. tarcza godzin – 12 godzinna
3. tarcza godzin – 24 godzinna
4. datownik
5. dni tygodnia
6. miesiące
7. lata
8. lata zwykłe/przestępne
9. deklinacja słońca
10. wschód słońca
11. zachód słońca
12. fazy księżyca
13. strefy czasu
14. pory roku
15. znaki zodiaku
Schemat
Schemat
działania
- W hołdzie dla twórców pierwszych zegarów mechanicznych, posiada mechanizmy historyczne, umożliwiające mierzenie czasu w systemach z początków zegara mechanicznego, czyli godziny równe, nierówne, włoskie oraz norymberskie.
- System „godziny równe”, wyparł niezwykle skomplikowany system „godziny nierówne”. Mechanizm główny za pośrednictwem mechanizmów przeniesienia napędu, napędza pojedynczą wskazówkę z prędkością 1 obrót/24 godziny.
- Zegar „włoski” posiadał tarczę 24 godzinną. Krzywka sterująca wykonuje 1 obrót/365 dni. Pojedyncza wskazówka jest napędzana przez mechanizm główny zegara, za pośrednictwem układu przeniesienia napędu, z prędkością 1 obrót/24 godziny.
- Mechanizm „godziny nierówne” w zegarze Krzysztofa Płonki, w dużej mierze umożliwia, bezpośredni odczyt aktualnego czasu, bez konieczności przeliczania poprawek, związanych z aktualną porą roku.
- Mechanizm „godziny norymberskie”, zaprojektowany przez Krzysztofa Płonkę i zamontowany w zegarze astronomicznym, przy pomocy przekładni kół zębatych o dużej komplikacji, dźwigni sterujących oraz krzywki sterującej, umożliwia odczyt bezpośredni aktualnej godziny, którą wskazuje pojedyncza wskazówka.
- Mechanizmy zegara zostały wykonane przy użyciu nowoczesnych materiałów, jak stale kwasoodporne, stale nierdzewne obrabiane cieplnie oraz różnego typu stale narzędziowe.
- W celu obniżenia oporów toczenia, wykorzystane zostały łożyska toczne kulkowe.
- Posiada tarcze godzin – 12 i 24 godzinną, datownik, planetarium.
- Wskazuje lata zwykłe/przestępne, deklinację słońca, która informuje jaka jest proporcja dobowa godzin dziennych oraz godzin nocnych, fazy księżyca, strefy czasu.
- Mieści napęd – regulator, układ przeniesienia napędu oraz 8 dedykowanych, skomplikowanych/zaawansowanych mechanizmów.
- Mechanizm główny, pełni funkcję wiecznego kalendarza, dokonuje korekty liczby dni w danym miesiącu. Nie wymaga przestawienia daty.
- Oś minutowa, za pośrednictwem układu kół łańcuchowych oraz łańcuchów Galla steruje dwoma mechanizmami stref czasu.
- Chociaż to potężna i zaawansowana machina, ten zegar stojący/astronomiczny wymaga uwagi oraz troski. Należy dbać, by unikać zatrzymań i absolutnie nie cofać wskazówek, co mogłoby skończyć się uszkodzeniem mechanizmu.
- Zastosowanie łożysk kulkowych, dla wszystkich osi mechanizmu, pozwoliło zmniejszyć opór toczenia przy jednoczesnym zwiększeniu trwałości (urządzenia/systemu). Wahadło oraz kotwice wyposażono w dwie podpory nożowe, opierają się o pryzmowe gniazda mechanizmu. Połączenie kotwica-wahadło wyposażone jest w regulator wychylenia wahadła. W przypadku zaniku impulsu, bezpiecznik zapobiega uszkodzeniu koła wychwytowego i palet. Ten zegar stojący, został wyposażony także we wahadło sekundowe posiadające kompensację termiczną oraz naciąg linkowy, z rezerwą chodu aż 50 dni.
- Aby zagwarantować prawidłowe połączenia kinematyczne, każdy napęd jest wyposażony w kompensację wzdłużną, poprzeczną, regulację – kasowanie luzów poprzez zastosowanie obciążników, przeguby Cardana, oraz zabezpieczenia niezbędne do prawidłowej pracy.
- Oś centralna mechanizmu głównego wykonuje 1 obrót na godzinę – jest to oś minutowa. Oś minutowa, przy pomocy przekładni kół zębatych napędza oś wskazówki godzinowej. Za pośrednictwem układu kół zębatych, uzyskane zostały napędy datownika, dni tygodnia, faz księżyca, wskazań godzin w systemie GMT (24 godzin), przekładni rocznej planetarium oraz globusa.
- Zmiana daty, jest realizowana w systemie czteroletnim, przy pomocy krzywki, dźwigni impulsowej oraz koła o 31 zębach.
- Wskazania faz księżyca, realizowane są przy pomocy krzywki, dźwigni impulsowej oraz koła o 59 zębach.
- Zmiana dni tygodnia, realizowana jest przy pomocy krzywki, dźwigni impulsowej oraz koła o 7 zębach.
- Mechanizm wskazań roku, steruje osią wskazówek, przy pomocy krzywek, dźwigni, dźwigni impulsu oraz koła zapadkowego z 8 zębami. Mechaniczny licznik, automatycznie zmienia wskazania roku, przez okres 99 lat.
- Planetarium steruje mechanizm przekładni rocznej, który otrzymuje napęd z mechanizmu głównego za pośrednictwem układu przeniesienia napędu. Przekładnia składa się ze ślimaka oraz koła ślimakowego o 365 zębach. Cały układ wykonuje jeden obrót w ciągu 365 dni. Skomplikowany i wysoce precyzyjny mechanizm planetarium, w czasie obrotu steruje obrotami Ziemi oraz obiegiem księżyca wokół Ziemi. Dodatkowe mechanizmy utrzymują figurę Chronosa w stałej pozycji względem frontu zegara, a kulkę księżyca w stałej pozycji względem słońca, by można było zauważyć cień na stronie przeciwnej do słońca.
- Wskazania stref czasu, obejmują 24 strefy czasu oraz 4 strefy czasu lokalnego w systemie GMT. Dwie płyty mechanizmów, zawierają setki kół zębatych, które napędzają wskazówki.
- Obudowa zegara składa się z podstawy, dwóch segmentów bocznych oraz obudowy mechanizmu głównego. Została wykonana ręcznie, z drewna mahoniowego oraz pokryta politurą.
- Zegar astronomiczny, został wyposażony w skrzynkę zawierającą zestaw narzędzi, które mogą być przydatne w czasie eksploatacji. Narzędzia znajdują się w zaprojektowanej i ręcznie wykonanej skrzynce, wykończonej drewnem mahoniowym. W skład wyposażenia wchodzą:
- korba do nakręcania zegara,
- klucze specjalne do ustawienia wskazań
- ściągacz uniwersalny do wskazówek
- klucze imbusowe.
Podstawowe mechanizmy oraz częsci
- napęd –
regulator
- mechanizm przekładni rocznej
MECHANIZMY
Podstawowe mechanizmy oraz częsci
- napęd –
regulator
- mechanizm przekładni
rocznej
- obudowa zegara (podstawa, witryna)
- mechanizmy "przeniesienia napędu"
- mechanizm
naciągu
- mechanizm główny o dużej komplikacji
OPIS DZIAŁANIA
Opis działania
Napęd zegara (regulator) napędza oś wskazówki sekundowej, oraz oś wskazówki minutowej mechanizmu głównego. Mechanizm główny steruje ruchem wskazówek widocznych na tarczy głównej oraz wskazań roku w czterech oknach, oprócz wskazówek "wschód słońca", "zachód słońca", "deklinacja słońca".
Mechanizm główny pełni funkcję półautomatycznego wiecznego kalendarza. Korektę daty należy wykonać raz w roku, 1 marca. Mechanizm główny za pośrednictwem mechanizmu przeniesienia napędu napędza przekładnię roczną z prędkością 1 obrót/24 godziny, oraz tarczę wskazań "strefy czasu" z taką samą prędkością.
Oś przekładni rocznej wykonuje 1 obrót w ciągu 365,25 dni, co pozwala w cyklu czteroletnim uwzględnić rok przestępny (łącznie 1461 dni). Przełożenie 1/365,25 dni zostało uzyskane dzięki zastosowaniu przekładni ślimakowej z obiegiem planetarnym, który wykonuje 1 obrót w ciągu 4 lat. Przekładnia roczna oprócz napędu wskazań "pory roku", "znaki zodiaku" za pośrednictwem mechanizmu przeniesienia napędu steruje wskazaniami „wschód słońca”, "zachód słońca", "deklinacja słońca" na tarczy głównej. Dzięki korekcji przekładnia roczna nie wymaga regulacji (przestawienia).
Przerwy w eksploatacji zegara będą powodować błędne nastawienia funkcji "pory roku", "znak zodiaku", "wschód słońca”, "zachód słońca", "deklinacja słońca" i spowodują konieczność dokonania korekty ustawienia.
Mechanizm napędowy
Mechanizm napędowy (regulator)
Mechanizm napędowy jest nowoczesną konstrukcją wielkości małego zegara wieżowego. Ze względu na konieczność zwiększenia trwałości mechanizmu oraz zmniejszenia oporów toczenia zastosowane zostały łożyska kulkowe dla wszystkich osi mechanizmu. Wahadło oraz kotwica wyposażone w dwie podpory nożowe opierają się o pryzmowe gniazda mechanizmu. Połączenie kotwica-wahadło wyposażone jest w regulator wychylenia wahadła, oraz bezpiecznik zabezpieczający koło wychwytowe i palety przed uszkodzeniem w razie zaniku impulsu. Wahadło sekundowe posiada kompensację termiczną. Mechanizm posiada naciąg linkowy, rezerwa chodu około 5 dni.
Mechanizm przeniesienia napędu
Mechanizm przeniesienia napędu
Mechanizm przeniesienia napędu umieszczony jest pomiędzy napędem (regulatorem) a mechanizmem głównym. Rozdziela napęd w wielu kierunkach i płaszczyznach za pośrednictwem kół łańcuchowych, łańcuchów Galla, oraz osi napędowych. Na płycie mechanizmu umocowane zostały korpusy z osadzonymi na łożyskach tocznych osiami kół łańcuchowych. Każdy układ kół łańcuchowych posiada regulację naciągu łańcucha, a osie napędowe wyposażone są w przeguby Cardana z możliwością przesuwu wzdłużnego, co zabezpiecza cały układ połączeń przed dodatkowymi oporami toczenia. Wszystkie elementy konstrukcyjne mechanizmu napędu biorące udział w pracy zegara zostały poddane obróbce cieplnej w celu zwiększenia trwałości elementów.
Mechanizm naciągu
Mechanizm naciągu
Naciąg zegara realizowany jest za pośrednictwem korby nakładanej na czworokąt osi naciągu. Oś mechanizmu naciągu zamocowana jest do drewnianej obudowy zegara za pomocą dwóch wsporników wyposażonych w łożyska kulkowe w celu ograniczenia oporów toczenia. Koło łańcuchowe osadzone na osi naciągowej za pośrednictwem łańcucha Galla oraz drugiego koła łańcuchowego zintegrowanego z osią bębna zegara umożliwia jego naciąg.
Mechanizm główny
Mechanizm główny
Mechanizm główny zegara astronomicznego-szkieletowego Krzysztofa Płonki to urządzenie kalendarzowe o bardzo dużej komplikacji, które steruje wszystkimi funkcjami zegara.
Oś centralna mechanizmu głównego wykonuje 1 obrót na godzinę – jest to oś minutowa. Za pośrednictwem kół zębatych o przełożeniu 1 obrót/24 godziny został uzyskany napęd datownika, dni tygodnia, fazy księżyca, wskazań godzin w systemie GMT – (tarcza 24 godzinna), napęd globusa, napęd stref czasu, oraz napęd przekładni rocznej (ślimakowej z obiegiem planetarnym). Układ kół zębatych o przełożeniu 1 obrót/12 godzin napędza wskazówkę godzinową.
W górnej części mechanizmu głównego usytuowana została oś sekundnika zintegrowana z osią datownika. Zmiana daty jest realizowana przy pomocy krzywki, dźwigni impulsowej oraz koła o 31 zębach.
Zmiana daty na pierwszy dzień miesiąca powoduje zmianę nazwy miesiąca na tarczy w prawej części mechanizmu. Mechanizm posiada system korekcji daty w poszczególnych miesiącach oprócz miesiąca lutego, wymaga korekcji daty raz w roku, 1 marca.
W dolnej części mechanizmu widoczna jest tarcza 24 godzinna, zintegrowana z mechanizmem faz księżyca. Wskazania faz księżyca realizowane są przy pomocy krzywki, dźwigni impulsowej, oraz koła o 59 zębach.
Za pośrednictwem mechanizmu przeniesienia napędu obrót wykonuje tarcza „strefy czasu”.
Mechanizm główny za pośrednictwem przekładni zębatej oraz łańcucha Galla napędza obrót globusa.
W lewej części mechanizmu głównego usytuowana jest tarcza z nazwami dni tygodnia. Zmiana ustawień realizowana jest przy pomocy koła zapadkowego, dźwigni impulsowej, oraz koła o 7 zębach.
Mechanizm wskazań roku usytuowany w czterech oknach tarczy składa się z czterech obrotowych bębnów z cyframi od 0 do 9. Mechanizm automatycznie zmienia datę roku przy zmianie nazwy miesiąca na styczeń. Mechaniczny licznik zmienia automatycznie wskazanie przez 99 lat. Po tym okresie należy dokonać ręcznej korekcji ustawień w oknach po lewej stronie tarczy. Każda zmiana daty roku powoduje przestawienie ustawienia wskazówki na tarczy – "lata zwykłe – rok przestępny".
Mechanizm główny napędza przekładnię roczną z prędkością 1 obrót/365,25 dni, co pozwala utrzymać właściwe wskazania w cyklu czteroletnim – nie wymaga korekty. Napęd realizowany jest przy pomocy kół zębatych mechanizmu głównego, przekładni łańcuchowych mechanizmu przeniesienia napędu, oraz przekładni ślimakowej z obiegiem planetarnym korektora. Korektor wykonuje 1 obieg w ciągu 4 lat. Przekładnia roczna odpowiada za wskazania "pory roku", "znaki zodiaku", "wschód słońca", "zachód słońca”, "deklinacja słońca". Powyższe wskazania realizowane są za pomocą kół zębatych, dźwigni, oraz krzywek wykonujących 1 obrót w ciągu 365,25 dni.
Na lewo od tarczy datownika znajduje się tarcza z informacją czy dany rok jest zwykły, lub przestępny. Mechanizm steruje osią wskazówek przy pomocy krzywek, dźwigni, dźwigni impulsowej, oraz koła z 8 zębami. Zmiana wskazania następuje wraz ze zmianą wskazań roku.
Wskazania "wschód słońca", "zachód słońca", "deklinacja słońca" widoczne na tarczy głównej zegara otrzymują napęd z osi przekładni rocznej, usytuowanego w dolnej części zegara, za pośrednictwem kół łańcuchowych, łańcuchów Galla, oraz systemu krzywek. Przy pomocy tego mechanizmu otrzymujemy informacje o której godzinie w zależności od pory roku wschodzi i zachodzi słońce. Tarcza „deklinacja słońca” informuje nas jaka jest proporcja dobowa godzin dziennych oraz nocnych.
Obudowa zegara
Obudowa zegara składa się z podstawy, oraz przeszklonej witryny. Została wykonana ręcznie z drewna mahoniowego, pokryta politurą. Przeszklona witryna umożliwia ekspozycję niezwykle skomplikowanego mechanizmu zegarowego oraz obserwację jego pracy.
Obudowa zegara
Wyposażenie
Zegar został wyposażony w skrzynkę zawierającą zestaw narzędzi, które mogą być potrzebne w trakcie eksploatacji. W skład wyposażenia wchodzą: korba do nakręcania zegara, klucze specjalne do ustawienia wskazań, ściągacz uniwersalny do ściągnięcia wskazówek, klucze imbusowe.
Narzędzia znajdują się w zaprojektowanej i ręcznie wykonanej skrzynce wykończonej drewnem mahoniowym.
Wyposażenie
Zasady
Zasady użytkowania zegara
Ze względu na wielkość i ciężar do transportu zegar musi być częściowo zdemontowany, a następnie po ustawieniu na właściwym miejscu zmontowany. Pomieszczenie, w którym będzie znajdował się zegar powinno być suche i posiadać właściwą temperaturę. Zegar nie może być narażony
na wstrząsy. Wyczerpujących informacji na temat budowy i zasad użytkowania udzieli twórca zegara.
Podstawowe zasady eksploatacji:
01
Naciąg zegara realizować korbą będącą na wyposażeniu. Systematycznie sprawdzać stan linki obciążnika.
02
Wskazania nastawiać wyłącznie przy pomocy kluczy z wyposażenia.
03
Nie wolno cofać wskazówek zegara - grozi uszkodzeniem mechanizmu.
04
W razie zakłóceń w pracy zegara pod żadnym pozorem nie należy ingerować w mechanizm. Ewentualne usterki może usunąć wyłącznie profesjonalista.
05
Okresowo – co 4 do 5 lat należy mechanizmy zegara poddać konserwacji oraz smarowaniu.
Przestrzeganie powyższych zasad zapewni prawidłową eksploatację prze wiele lat.
- Dane techniczne: wysokość - 270 cm, szerokość - 100cm, głębokość - 115cm, waga - ok. 300 kg
Krzysztof Płonka
Krzysztof Płonka
Urodził się w 1952 roku w Ślemieniu koło Żywca, gdzie mieszkał i uczęszczał do szkoły podstawowej. W 1966 roku rozpoczął naukę w Bielsku-Białej w zakresie budowa maszyn, obróbka skrawaniem i mechanika precyzyjna. Od 1990 roku prowadzi własną działalność gospodarczą. Od początku swojej drogi zawodowej konstrukcje zegarowe stają się jego życiową pasją.
Pogłębia wiedzę na temat historii i budowy zegarów mechanicznych, a jednocześnie odbudowuje unikalne, zabytkowe zegary przywracając im wszystkie funkcje, co umożliwia ich eksploatację.
W 2005 roku uzyskuje patent na zaprojektowany przez siebie „Wychwyt zegarowy chronometrowy” nr 204808.
W tym czasie rozpoczyna budowę zegarów astronomicznych o bardzo dużej komplikacji oraz zegarów stojących typu „Regulator”.
Obecnie prowadzi prace nad realizacją „Wielkiego Astronomicznego, Figuralnego Zegara Wieżowego Krzysztofa Płonki” oraz ratuje od całkowitego zapomnienia stare, zabytkowe
zegary mechaniczne przywracając im funkcje użytkowe.